Vióuleto-(savo)
Viola suavis
Violaceae
Autre noum : Vióuleto-fèro.
Nom en français : Violette suave.
Descripcioun :Aquesto vióuleto trachis dins li sebisso e lis orle de bos. Coume Viola odorata, fai de fiéu (estouloun) que couron sus lou sòu, si fueio soun quàsi roundouno e sènt qu'embaumo. Se destrìo d'aquesto radiero bonodi sis estipulo larjo emé de franjo que podon faire fin qu'un mm (fotò). Pòu i'agué de bastard emé V. alba, que trachis pulèu dins li blachiero, e V. odorata.
Usanço :Li fueio se manjon en ensalado o peréu bouta dins la soupo. Dins vòsti pastissarié poudès i'apoundre li flour que soun poulideto. Li vióuleto soun vertuouso contro lis enfecioun e li destourbo respiratiéu. Lis erbouristo se n'en servon pèr sougna tout un fube de malautié.
Port : Erbo
Taio : 10 à 20 cm
Fueio : basalo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Viola
Famiho : Violaceae
Ordre : Malpighiales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 12 à 14 mm
Flourido : Printèms
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 200 à 1200 m
Aparado : Noun
Febrié à abriéu
Liò : Sebisso
- Orle de bos
- Ribo d'aigo
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Sud
Ref. sc. : Viola suavis M.Bieb., 1819
(= Viola odorata subsp. suavis (M.Bieb.) Nyman, 1870 )
Bestorto
Bistorta officinalis
Polygonaceae
Autre noum : Couloubrino.
Noms en français : Bistorte, Serpentaire.
Descripcioun :La bestorto es uno planto coumuno de prado de mountagno mounte pòu curbi de vàstis estendudo. Fai de lònguis enflourejado (grapo) roso (raramen blanco). Li fueio remounton un pau sus lou pecou emé d'alo de 2 à 4 cm de larg.
Usanço :Li fueio soun manjadisso cruso (li jòuini) e cuecho. Es un bon liume adouba dins mant'un relarg d'ùni biais. Lou rizoumo se manjo en Russìo e en Alaska (cue dins plusiour aigo). La bestorto es uno planto di proun vertuouso : vulneràri (garri li plago), anti-enflamativo, anti-bateriano, emoustatico, astingènto, analgesico, sedativo e mai enca.
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Bistorta
Famiho : Polygonaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 30 à 90 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à óutoubre
Liò : Prado
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Bistorta officinalis Delarbre, 1800
(= Polygonum bistorta L., 1753 )